Hà Nội đẹp cổ kính luôn là dấu ấn chẳng thể nào phai nhạt trong ký ức của mỗi người từng gắn bó với nó. Nét cổ kính của Hà Nội chẳng cầu kỳ, chẳng hoa mỹ mà ẩn hiện trong những điều nhỏ nhặt, giản dị của cuộc sống thường ngày. Là bên dưới những búi dây đɨện nhằng nhịt không còn phù hợp với đô thị đương thời, có khi là cây cột đɨện sắt đã đứng đó nhiều thập kỷ, chứng kiến bao đổi thay của Hà Nội .
Cây cột đɨện sắt lâu đời trên đoạn ngã ba phố Hàng Bông và Phùng Hưng (quận Hoàn Kiếm). Cả dãy phố Hàng Bông chỉ còn 4 cột đèn loại này.
Ở những năm đầu của thế kỷ trước, cùng thời với cầu Long Biên, những cây cột điệп sắt xuất hiện rồi dần trở nên thân quen, đến nay đã in sâu trong tâm thức nhiều thế hệ hình ảnh gợi nhắc những hoài niệm về một Hà Nội của ngày xưa gian khó. Hà Nội ngày ấy thứ gì cũng đẹp, thứ gì cũng nhẹ nhàng, bình yên và thứ gì cũng bền chắc như tình yêu Hà Nội của mỗi người con đất Việt, bền chắc như những cây cột đɨện cả trăm năm tuổi vẫn đứng hiên ngang này.
Ký ức về một Hà Nội cổ kính lâu đời thường gắn với những hình ảnh cụ thể. Có thể là những ngôi biệt thự sơn vàng cầu kỳ, những dãy phố có kiến trúc tương đồng như Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Đường, và cả những cây cột điệп sắt cao ngất ngưởng mà ít ai chú ý.
Nhìn về hình ảnh Hà Nội đầu thế kỷ 20, chúng ta chỉ thường thấy những tấm ảnh đen trắng chụp phố thị tấp nấp, nhà cửa mọc sát nhau nhưng ít ai chú ý tới những dãy cột đɨện sắt cao sơn đen lêu nghêu trong những bức hình ấy. Cột điệп sơn đen, mái ngói liêu xiêu đỏ qua bao năm tháng dần trở thành mảng màu sắc ăn sâu vào ký ức của người ta mỗi khi nhớ về Hà Nội cổ kính.
Cầu Long Biên là một kiến trúc bằng sắt thép tiêu biểu cho thời kỳ đó, cột đɨện sắt có cùng thời tuy không hoành tráng như vậy, song cũng lâu đời và cho đến nay vẫn còn tồn tại và có ích. Trên dọc các phố nhỏ trung tâm quanh bờ hồ Hoàn Kiếm, cứ vài trăm mét lại bắt gặp những cây cột điệп hoen gỉ đơn độc chống đỡ búi dây hộp điệɴ và lặng lẽ mang cả những ký ức hình ảnh xưa cũ của Hà Nội, mang cả Hà Nội chuyển mình bao thế kỷ qua, mang buồn vui của người Hà Nội.
Cột đèn ở dãy phố Hàng Đường.
Cột đɨện sắt trên phố Ngõ Gạch.
Cột điệп nằm chắn ngay cửa nhà số 173 phố Hàng Bạc (quận Hoàn Kiếm).
Cột đɨện nằm chắn ngay cửa nhà số 173 phố Hàng Bạc (quận Hoàn Kiếm).
Một chiếc cột đèn có tuổi cùng với thời cầu Long Biên và là một di tích. Các cột đèn còn tồn tại đến nay đều đã được gia cố lại phần sắt chân đế bằng mối hàn, ốc vít. Nguyên bản, cột đèn xưa thường dùng đinh tán suốt dọc thân cột.
Trên phố Hàng Bạc. Hiện dãy phố này vẫn còn 2 chiếc.
Một cột điệп sắt trên phố Hàng Buồm.
Trên phố Bát Đàn (quận Hoàn Kiếm), phố hiện tại còn 2 chiếc cột điệп kiểu này.
Cột điệп trên phố Khâm Thiên (quận Đống Đa).
Cột đɨện trên phố Thợ Nhuộm (quận Hoàn Kiếm).
Chủ nhà là ông Nguyễn Minh Phương 61 tuổi chia sẻ rằng rất thoải mái khi chiếc cột điệп chắn giữa cửa hàng bởi nó gắn liền với kỷ niệm tuổi thơ của ông.
Cột điệɴ trên phố Nguyễn Thái Học nơi có đường sắt chạy qua.
Cột điệп sắt trên phố Hàng Giầy, đoạn phố này xưa gọi là ngõ.
Duy Phan – 05/12/2020
Bài viết được tham khảo:
Những cây cột điệп sắt trăm tuổi giữa Hà Nội ít người biết đến